गणेश, ०७३/०७/१२
नेपाली भाषाको मानकमा समस्या उत्पन्न गराइएको ठहर गर्दै प्रा. डा. खगेन्द्रप्रसाद लुईँटेलको अध्यक्षतामा मानक नेपाली भाषा अभियानको अन्तराष्ट्रीय सन्जाल काठमाडौँमा गठन भएको छ । भेलाले नेपाली भाषामा देखापरेका अव्यवस्था र अस्तव्यस्ताका विरुद्ध नेपाली भाषाको मानकीकरण अभियानलाई थप सशक्त तुल्याउने उद्देश्यका साथ उक्त ‘मानक नेपाली भाषा अभियान अन्तर्राष्ट्रिय सञ्जाल’ गठन भएको खबर विभिन्न सन्चारमाध्यमहरुले छापेका छन् । उक्त सन्जालको महासचिवमा डा. लक्ष्मणप्रसाद गौतम रहनुभएको छ ।
नेपाली भाषा, साहित्य र सञ्चारका क्षेत्रका प्राध्यापक, शिक्षक, वकिल, पत्रकार, साहित्यकारहरु रहेको यस सन्जालले संघसंस्था तथा व्यक्तिसँग समन्वय, संयोजन र सहकार्य गरी नेपाली भाषाको मानक बचाउने बताएको छ । भाषामा देखिएको द्वैधता, मनोमानी, अवैज्ञानिक अभ्यास र अराजकतालाई नियन्त्रण गरी नेपाली भाषाको मानक स्वरुप बचाउने उद्देश्य यस सन्जालको रहेको देखिन्छ । यस सञ्जालले विभिन्न सङ्घसंस्था र व्यक्तिसँग समन्वय, संयोजन र सहकार्य गर्दै नेपाली भाषामा हाल देखिएको अराजकतालाई रोक्नेछ अध्यक्ष प्रा. डा. खगेन्द्रप्रसाद लुइँटेलले बताउनुभयो ।
स्वदेश तथा विदेशमा रहेका विभिन्न क्षेत्रका भाषिक प्रयोक्ताहरुको प्रतिनिधित्व हुने गरी भएको महत्त्वपूर्ण भेलाले प्रा. डा. खगेन्द्रप्रसाद लुईँटेलको अध्यक्षतामा ६३ सदस्यीय मानक नेपाली भाषा अभियान अन्तर्राष्ट्रीय सन्जाल गठन गरेको थियो । उक्त भेलामा प्राध्यापक, साहित्यकार, बुद्धिजीवी, प्राज्ञिक व्यक्तित्वहरु, पत्रकार, कानुन व्यवसायी आदिको उपस्थिति रहेको थियो । भेला प्रा. डा. देवीप्रसाद गौतमको सभापत्विमा सम्पन्न भएको थियो । उक्त भेलापश्चात् समितिको पहिलो बैठकले समितको कामकारवाही चुस्त र सहज बनाउन ११ सदस्यीय सचिवालयसमेत गठन गरेको छ । भाषा साहित्यका विशिष्ट व्यक्तित्वहरुको ११ सदस्यीय सल्लाहकार समितिसमेत पहिलो बैठकले गठन गरेको छ । नेपाली मानक भाषा अभियान २०७३ को गठनपश्चात् यो अन्तराष्ट्रीय सन्जाल गठन भएको हो ।
स्वदेश तथा विदेशमा रहेका विभिन्न क्षेत्रका भाषिक प्रयोक्ताहरुको प्रतिनिधित्व हुने गरी भएको महत्त्वपूर्ण भेलाले प्रा. डा. खगेन्द्रप्रसाद लुईँटेलको अध्यक्षतामा ६३ सदस्यीय मानक नेपाली भाषा अभियान अन्तर्राष्ट्रीय सन्जाल गठन गरेको थियो । उक्त भेलामा प्राध्यापक, साहित्यकार, बुद्धिजीवी, प्राज्ञिक व्यक्तित्वहरु, पत्रकार, कानुन व्यवसायी आदिको उपस्थिति रहेको थियो । भेला प्रा. डा. देवीप्रसाद गौतमको सभापत्विमा सम्पन्न भएको थियो । उक्त भेलापश्चात् समितिको पहिलो बैठकले समितको कामकारवाही चुस्त र सहज बनाउन ११ सदस्यीय सचिवालयसमेत गठन गरेको छ । भाषा साहित्यका विशिष्ट व्यक्तित्वहरुको ११ सदस्यीय सल्लाहकार समितिसमेत पहिलो बैठकले गठन गरेको छ । नेपाली मानक भाषा अभियान २०७३ को गठनपश्चात् यो अन्तराष्ट्रीय सन्जाल गठन भएको हो ।
- यसरी गठन भएको उक्त सन्जाल विशेषतः पछिल्लो समयमा भएका अव्यवस्थाहरुमा केन्द्रित देखिएको छ । नेपाली भाषा पछिल्लो समयमा आएर मात्र बिग्रिएको होइन । नेपाली वर्णहरु बिना अध्ययनअनुसन्धान २९ बनाइनु र यसका लागि वैज्ञानिक उच्चारणआधारको उपेक्षा गर्नु, फूल र फुल जस्ता शब्दहरुलाई श्रुतिसमभिन्नार्थक शब्द भनेर पढाइनुजस्ता कुराहरु पनि अन्योलता सिर्जना गर्ने कारक वा नेपाली भाषाका सहजताका समस्याका कारकहरु रहेका थिए । यसतर्फ सन्जालको प्रत्यक्ष चासो देखिँदैन ।
- नेपाली भाषा लेख्दा झुक्किने र आम प्रयोक्तालाई सताउने विषयमध्ये ह्रस्व र दीर्घको समस्या पनि प्रमुख हो । यस खालको समस्या निम्ताउनुका पछि लुकेको कारणको निवारण व्याकरणिक नियमको पढाइलेमात्र नपुग्ने देखिन्छ । यसका लागि साना तहमा बनाइने पाठ्क्रम र सिकाइका प्रक्रियाहरुमा पहिलेदेखि नै चासो दिएको देखिँदैन । सानैदेखि बिट पहिचान नगराई पढाउने बानीले पछिसम्म पनि अन्योलता सिर्जना गरिरहन्छ । यसतर्फ पनि अभियान र सन्जालले ध्यान दिनुपर्ने देखिन्छ । आम प्रयोगकर्ताहरुका लागि सम्भवतः सबैभन्दा ठूलो समस्या नै यही हो । तसर्थ आधारका आधारहरुको निर्माणमा पनि समयमै लागी अझ वास्तविक मानक स्वरुपको खोजीमा जोड दिनु मानक भाषा अभियानका अभियन्ताहरुको वास्तविक कर्तव्य हुन आउँछ ।
- पछिल्ला चरण भाषाविद्हरुमा भ्रमका विरुद्धमा लागे पनि यस्तो भ्रम सिर्जना गराउने प्रमुख कारण सानो कक्षाको पढाइ वा सिकाइमा भएको कमजोरी हो भन्ने कुरामा पनि अभियन्ताहरुले ध्यान दिनुपर्ने देखिन्छ । सम्भवतः कतिपय विद्वानहरुमा आफू ठूलै तहमा आइपुग्दा पनि साना कुराको जानकारीको अभाव रहेको हुन्छ भन्ने कुरामा सबै सहमत हुनुपर्ने देखिन्छ ।
No comments:
Post a Comment